Ακράτεια ονομάζουμε την απώλεια ούρων που συμβαίνει χωρίς τη θέληση του ασθενούς. Διάφορες μελέτες έχουν δείξει ότι το 11% των άνδρών 60-65 ετών εμφανίζει ακράτεια ούρων με το ποσοστό αυτό να αυξάνει στο 31% των ανδρών άνω των 85 ετών. Επίσης, 1 στους 3 άνδρες που εμφανίζουν συμπτωματολογία από το κατώτερο ουροποιητικό (LUTS) εμφανίζουν ακράτεια.
Η ακράτεια διακρίνεται σε επιτακτικού τύπου ακράτεια, ακράτεια από προσπάθεια, μεικτού τύπου ακράτεια, ακράτεια από υπερπλήρωση, ολική ακράτεια ούρων, νυχτερινή ενούρηση και σταγονοειδής ακράτεια μετά την ούρηση. Οι τρεις πρώτοι τύποι είναι οι πιο συχνοί.
Η επιτακτικού τύπου ακράτεια είναι η ακράτεια που συμβαίνει ταυτόχρονα ή αμέσως μετά από μια επιτακτική ανάγκη για ούρηση την οποία ο άνδρας ασθενής δεν μπορεί να καταστείλει. Είναι η πιο συχνή μορφή ακράτειας και αφορά το 40-80% των περιπτώσεων ακράτειας στους άνδρες. Οφείλεται σε υπερλειτουργικότητα της ουροδόχου κύστης.
Τα πιο συχνά αίτια της ακράτειας αυτής είναι η γήρανση, το μεταβολικό σύνδρομο-σακχαρώδης διαβήτης, η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη, η δυσλειτουργία του εντέρου-δυσκοιλιότητα, περιβαλλοντικοί παράγοντες όπως η αυξημένη πρόσληψη υγρών και ερεθιστικών για την ουροδόχο κύστη ουσιών όπως ο καφές, οι ουρολοιμώξεις όπου η εμφάνιση της ακράτειας είναι ξαφνική-οξεία, νευρολογικές παθήσεις όπως η νόσος του Parkinson, η σκλήρυνση κατά πλάκας, η συμπτωματική κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου της σπονδυλικής στήλης , παθήσεις της ουροδόχου κύστης όπως η διάμεση κυστίτιδα, η λιθίαση ή σπανιότερα και ένας όγκος της ουροδόχου κύστης. Πολλοί ηλικιωμένοι – μόνιμα κατακεκλιμμένοι ασθενείς σε ιδρύματα ή μη εμφανίζουν ακράτεια ούρων λόγω κινητικών δυσκολιών που δεν τους επιτρέπει τη γρήγορη πρόσβαση στην τουαλέτα ή και λόγω αδυναμίας επικοινωνίας λόγω άνοιας, εγκεφαλικών επεισοδίων κτλ. Τέλος υπάρχουν και περιπτώσεις όπου δεν ανευρίσκεται αίτιο οπότε και η ακράτεια θεωρείται ιδιοπαθής.
Η ακράτεια από προσπάθεια είναι η ακράτεια που συμβαίνει όταν ό άνδρας ασθενής αυξάνει την ενδοκοιλιακή πίεση, όπως κατά την άρση βάρους, την κίνηση, το βήχα ή το φτάρνισμα. Αφορά λιγότερο από 10% των περιπτώσεων ακράτειας. Οφείλεται σε ανεπάρκεια του σφιγκτηριακού μηχανισμού. Τα συχνότερα αίτια είναι το χειρουργείο του προστάτη για κακοήθεια (ριζική προστατεκτομή) είτε για καλοήθεια, σπανιότερα χειρουργεία στην πύελο ή την ουρήθρα, νευρογενείς καταστάσεις όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας, η μυασθένεια κ.α. Η ακράτεια μετά από ριζική προστατεκτομή μαζί με την στυτική δυσλειτουργία αποτελεί τις 2 πιο συχνές επιπλοκές της επέμβασης αυτής. Η ποσότητα της ακράτειας υποχωρεί με τον καιρό μετεγχειρητικά με το τελικό ποσοστό των ασθενών που είναι ακρατείς στους 12 μήνες μετεγχειρητικά να είναι 10-20%. Η συσσωρευμένη εμπειρία από τα χειρουργεία αυτά και η χρήση νεότερων τεχνικών, όπως η λαπαροσκοπική και η ρομποτικά υποβοηθούμενη ριζική προστατεκτομή έχουν ελαττώσει τα ποσοστά της μεταγχειρητικής ακράτειας συγκριτικά με 10-20 χρόνια πριν. Ακράτεια ούρων από προσπάθεια μετά από χειρουργείο για την καλοήθη υπερπλασία του προστάτη ειναι σπανιότερη επιπλοκή. Η συσσωρευμένη εμπειρία και η χρήση νέων τεχνικών έχει ελαττώσει τη συχνότητα της επιπλοκής αυτής.
Η μεικτού τύπου ακράτεια είναι ο συνδυασμός των 2 ανωτέρω μορφών ακράτειας. Αφορά περίπου το 10-30% των περιπτώσεων ακράτειας σε άνδρες και τα συμπτώματα που εμφανίζει ο ασθενής είναι ένας συνδυασμός των συμπτωμάτων των 2 αυτών μορφών ακράτειας.
Η ακράτεια από υπερπλήρωση είναι η ακράτεια που εμφανίζεται λόγω μεγάλης κατακράτησης ούρων στην ουροδόχο κύστη των ασθενών. Τα κυριότερα αίτια είναι η υπερπλασία του προστάτη, η υπολειτουργικότητα ή η πλήρης αδυναμία σύσπασης της ουροδόχου κύστης ως τελικό αποτέλεσμα της απόφραξης στην ούρηση που προκαλεί ο προστάτης ή νευρογενείς παθήσεις που επηρρεάζουν την νεύρωση της ουροδόχου κύστης όπως ο σακχαρώδης διαβήτης ή παθήσεις της σπονδυλικής στήλης.
Η νυχτερινή ενούρηση είναι σπάνια σε ενήλικες. Ακράτεια ούρων τη νύχτα εμφανίζεται σε ηλικιωμένους ασθενείς με συχνότερα αίτια την άνοια, τη λήψη υπναγωγών φαρμάκων και τη νυχτερινή πολυουρία λόγω σακχάρου, υπνικής άπνοιας ή νεφρικής ανεπάρκειας.
Τέλος η σταγονοειδής απώλεια ούρων μετά την ούρηση είναι ένα από τα συμπτώματα του κατώτερου ουροποιητικου (LUTS). Το συχνότερο αίτιο αυτού είναι η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη με σπανιότερα αίτια το στένωμα ουρήθρας και τη φίμωση.
Συμπερασματικά τα αίτια της ακράτειας ούρων σε άνδρες ποικίλλουν. Είναι σημαντικό να γνωρίζουν οι ασθενείς ότι η ακράτεια των ούρων μπορεί να βελτιωθεί ή/και να θεραπευθεί βελτιώνοντας σημαντικά την ποιότητα ζωής τους. Για τον λόγο αυτό θα πρέπει να απευθύνονται στον ουρολόγο τους και να επιλέγουν τα κατάλληλα προϊόντα ακράτειας, ειδικά σχεδιασμένα για άνδρες, για προστασία από διαρροές και δυσάρεστες οσμές σε κάθε τους δραστηριότητα και κοινωνική επαφή.
Με την επιστημονική επιμέλεια της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας.
Για περισσότερες πληροφορίες www.hua-patients.gr
